تاملی بر نقش سن درتحقق بلوغ و مسئولیت کیفری دختران وتاثرقانونگذار از آن در حوزه حدود و قصاص در قانون مجازات اسلامی (مصوب سال 1392)

چکیده     در فقه اسلامی سن واحدی برای بلوغ اطفال بیان نشده است و آن یک امر طبیعی است زیرا عوامل مختلفی از جمله وراثت، محیط جغرافیایی، تغذیه و ... هر کدام به نوعی در تحقق بلوغ، در انسان نقش دارند. در این میان مسأله قابل تأمل آن است که مطابق قول مشهور فقهای شیعه ، سن مسئولیت کیفری دختران بر مبنای سن بلوغ شرعی (9 سال تمام قمری) تعیین شده است و این امر سبب شده که این گروه از اطفال در حالی مسئولیت کیفری پیدا کنند که معمولاً در آن سن از توانایی‌های عقلی لازم برای انتساب بزه بی‌بهره‌اند مقاله حاضر به بررسی این مسأله در قرآن کریم، روایات و آراء فقهاء پرداخته و به این نتیجه رسیده است که بلوغ امری طبیعی است نه تعبدی و سن در آن موضوعیت نداشته بلکه طریقیت دارد؛ در تحقق مسئولیت کیفری علاوه بر سن بلوغ ، احراز رشد نیز لازم و ضروری است؛ نشانه های بلوغ جسمی قابل تسری به بلوغ فکری (رشد کیفری) نیستند و نکته آخر اینکه سن متعین از سوی قانونگذار در تحقق مسئولیت کیفری دختران در حوزه حدود و قصاص در مقایسه با سن آنها در حوزه تعزیرات متناسب نیست چون جرائم مستوجب حدود و قصاص نسبت به جرائم تعزیری مستلزم مجازاتهای شدید و سنگین است واین در حالی است که در دین مبین اسلام توصیه شده است که نسبت به جاری ساختن این نوع مجازات (حدود و قصاص) تا حد امکان خودداری شود.